Έχει σχέση ο Δυτικός Χριστιανισμός με τον “ανθρωπόθεο” και τη woke ατζέντα;

ΓΡΙΒΑΣ ΚΩΣΤΑΣ

Στη δημόσια αντιπαράθεση για τον γάμο ομόφυλων έχει επιβληθεί ένα παραπλανητικό στερεότυπο. Και το στερεότυπο αυτό είναι πως, όσοι αντιδρούν σε αυτόν και στο ευρύτερο αφήγημα μέσα στο οποίο αυτός εντάσσεται, είναι θρησκόληπτοι φονταμενταλιστές, ενώ αυτοί που είναι υπέρ παλεύουν για την απαλλαγή της κοινωνίας από θρησκευτικούς σκοταδισμούς.

Στην πραγματικότητα όμως, το ευρύτερο αφήγημα το οποίο υπηρετεί η woke ατζέντα, μέρος της οποίας είναι ο γάμος ομόφυλων, αποτελεί έκφανση του σκληρού πυρήνα του Δυτικού Χριστιανισμού. Όπως ο γράφων υποστήριξε σε προηγούμενο άρθρο του στο SLpress, το ευρύτερο αφήγημα είναι η άρνηση των διαφορετικών ρόλων των δύο φύλων σε μια οικογένεια, αυτόν του πατέρα και της μητέρας. Και αυτή προκύπτει από την άρνηση της ύπαρξης βιολογικών διαφορών μεταξύ των φύλων και εν τέλει από την άρνηση της ίδιας της έννοιας του βιολογικού φύλου. Το φύλο θεωρείται ως μια αυθαίρετη “φαντασιακή” κατασκευή και τίποτε άλλο.

Όμως, αυτή η άρνηση της ίδιας της βιολογίας, που θα ήταν αδύνατη για οποιονδήποτε άλλο πολιτισμό στην ιστορία της Ανθρωπότητας, καθίσταται δυνατή εξαιτίας της τεράστιας αυτοπεποίθησης που έχει προσδώσει στον άνθρωπο της μετανεωτερικής Δύσης το κοσμοείδωλο του “ανθρωποθεού” (man-god), το οποίο εντάσσεται στον σκληρό πυρήνα του Δυτικού Πολιτισμού και προέρχεται από τον Δυτικό Χριστιανισμό.

Ποιος γέννησε τον “ανθρωπόθεο”

Π.Νέλλα :Ο Θάνατος του Θεού και η Ανάσταση του ανθρώπου ( Κείμενα για την Ανάσταση από τον ΓΕΡΟΜΟΡΙΑ)

Ο Π.Νέλλας υπήρξε ένας σπουδαίος θεολόγος και ιδρυτής του περιοδικού "Σύναξη".Ακριβώς επειδή τα κείμενα του όπως αυτό , που αναπαράγουμε από την ιστοσελίδα "Αντίφωνο", είναι σημαντικά και μαρτυρούν μια σημαντική θεολογική και θύραθεν παιδεία , αφορούν καίρια καθένα που στοχάζεται για την μοίρα του ανθρώπου.

Παναγιώτης Νέλλας

Ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἕνα ἀπό τά κεντρικά θέματα ὄχι μόνο τῆς σύγχρονης δυτικῆς φιλοσοφίας καί λογοτεχνίας, ἀλλά καί τῆς ἴδιας τῆς θεολογίας. Τά τελευταῖα χρόνια γράφτηκαν χιλιάδες σελίδες σχετικές μ᾽ αὐτό, ἀνέβηκαν ἔργα στό θέατρο, γυρίσθηκαν ταινίες, τό θέμα ξέφυγε ἀπό τά μελετητήρια τῶν εἰδικῶν καί ἀπασχολεῖ τό εὐρύτερο κοινό. Τό σύντομο αὐτό δοκίμιο ἔχει σκοπό νά δώσει, στήν ἀρχή μιά γενική ἐνημέρωση καί μιά ἑρμηνεία γιά τό φαινόμενο, καί νά προσπαθήσει στή συνέχεια, ἀφοῦ τό τοποθετήσει μέ βάση τά ὀρθόδοξα κριτήρια, νά σκιαγραφήσει τή συμβολή, πού θά μποροῦσε νά προσφέρει ἡ Ὀρθοδοξία συμμετέχοντας στή σχετική συζήτηση.

Στό χῶρο τῆς φιλοσοφίας τό θέμα ἀρχίζει μέ τό Nietzsche, γιά τόν ὁποῖο, ὅπως εἶναι γνωστό, ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ ἀποκαλύπτεται καί ταυτόχρονα εἶναι ταυτόσημος μέ τήν ἀνατροπή ὅλων τῶν ἀξιῶν, ὁλόκληρης τῆς ὑπεραισθητῆς περιοχῆς σύμπαντος τοῦ κόσμου τῶν ἰδεῶν καί τῶν ἰδανικῶν. Μοναδική καί ὕψιστη ἀξία μένει γιά τό Nietzsche ὁ ἄνθρωπος, ὁ ″ὑπεράνθρωπος″: «Ποῦ εἶναι ὁ Θεός;» Γράφει ἤδη στά 1882. «Θά σᾶς τό πῶ ἐγώ. Τόν σκοτώσαμε. Ἐμεῖς ὅλοι εἴμαστε οἱ φονιάδες του... ὁ Θεός εἶναι νεκρός... ὁ Θεός θά μείνει νεκρός. Τί ἄλλο εἶναι οἱ ἐκκλησίες παρά οἱ τάφοι καί τά μνήματα τοῦ Θεοῦ;»

Ὁ Nietzsche στήν ἐποχή του ἀναγκάζεται νά βάλει τά λόγια αὐτά στό στόμα ἑνός τρελοῦ ἀνθρώπου. Ἀλλά ὁ Sartre ἐπαναλαμβάνει μέ πλήρη ἄνεση τό ἴδιο κήρυγμα κατά τήν ἔναρξη τοῦ Β’ παγκοσμίου πολέμου, μιλώντας σέ μιά δημόσια συγκέντρωση στή Γενεύη: «Κύριοι, ὁ Θεός πέθανε. Σᾶς ἀναγγέλλω, κύριοι, τό θάνατο τοῦ Θεοῦ.»

Τό τί σημαίνει γιά τήν ἄθεη ὑπαρξιακή φιλοσοφία ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ, μᾶς τό ἀποκαλύπτει μέ ἐνάργεια ἡ ἀντίστοιχη λογοτεχνία. Ἀφοῦ δέν ὑπάρχει Θεός, ἄρα δέν ὑπάρχει παρά ἡ βιολογική ζωή. Μέ διονυσιακή ἀγαλλίαση ὁ Camus ὑμνεῖ στά πρῶτα του ἔργα τό μεγαλεῖο καί τή χαρά αὐτῆς τῆς ζωῆς.τήν ὁμορφιά πού κλείνει μέσα της μιά ζεστή μέρα στήν ἀκροθαλασσιά, μιά χειμωνιάτικη νύχτα, πού ἡ οἰκογένεια εἶναι μαζεμένη γύρω στή φωτιά. Ἀλλά ἡ βιολογική ζωή εἶναι ἡ ″ἐν φθορᾷ ζωή″ καί ὁ ἴδιος ὁ Camus ὅσο προχωρεῖ, ἀνακαλύπτει μέσα στή ζωή τό σαράκι αὐτό τῆς φθορᾶς, πού κλέβει τή χαρά, πού ἀπομυζᾶ τήν οὐσία καί ἀφήνει ἀνούσια καί ἀνόητη τή ζωή, πού δημιουργεῖ μέσα στόν ἄνθρωπο τήν αἴσθηση τοῦ χάους καί τοῦ κενοῦ, πράγμα πού τόσο ἔντονα περιγράφεται στόν «Ξένο», καί πού ὁ Sartre μέ τόση ἐπιτυχία ὀνομάζει στό ὁμόνυμο ἔργο του «Ναυτία».

Νίτσε: Λόγος και επιθυμία

από

 Δημήτρης Γ. Ιωάννου

 -

8 Φεβρουαρίου 2022

1

195

Ο Νίτσε, αυτός ο προφήτης του μεταμοντερνισμού, υπήρξε εχθρός του «λόγου» – και γενικότερα, η σημερινή φιλοσοφία κυριαρχείται από ρεύματα που καταγγέλλουν τον «λογοκεντρισμό» και την «φαλλοκρατία»  του. Ο Νίτσε θεωρούσε παράλληλα τον λόγο ως πατέρα της μεταφυσικής, καθώς ο Πλάτων, ο πρώτος μεγάλος μεταφυσικός, στήριξε την θεωρία του των Ιδεών ακριβώς πάνω στον «λόγο». Και η μεταφυσική έγινε αιτία να τυρρανηθεί η Δύση για   χιλιετίες. Η κυρίαρχη εργαλειακή (= ο λόγος σαν εργαλείο αποδομεί την πολυπλοκότητα του κόσμου) ορθολογικότητα μετέτρεψε τον κόσμο σε ένα απλό μέσο για την επιβίωση, σε απλό υποχείριο της αυτοσυντήρησης, του στέρησε την γεμάτη μυστήριο ομορφιά. Μην μπορώντας όμως να επιτύχει στο έργο του ο λόγος, οδήγησε στην πραγματικότητα εαυτόν στην αυτοαναίρεση και τον πολιτισμό στην βαρβαρότητα. 

Με μεγαλύτερη σφοδρότητα από την περίπτωση του Πλάτωνα, του πρώτου μεταφυσικού, επιτίθεται ο Νίτσε στους μοντέρνους και τον «νεωτερικό Λόγο» τους, ο οποίος φενακίζει, εξαπατά τη σύγχρονη συνείδηση, προσφέροντάς της δήθεν ακράδαντες «αλήθειες», αδιαφιλονίκητες κανονιστικές αρχές και πλασματικούς βιοκοσμικούς στόχους. «Η κριτική διενεργείται ως γενεαλογική μέθοδος η οποία αποδομεί τις αξιώσεις ισχύος του εργαλειακού Λόγου, καταδεικνύοντας τον εξουσιαστικό και αυτοκαταστροφικό του χαρακτήρα», λέγει κάποιος σύγχρονος μελετητής (Χ. Μπακονικόλα-Γεωργοπούλου, «Το τραγικό, η τραγωδία και ο φιλόσοφος», Αθήνα 1986, σελ. 51).

Νίτσε: «Είμαστε όλοι ηφαίστεια που περιμένουν την ώρα της έκρηξής τους..»

Οι εκρήξεις μας.

-Αναρίθμητα πράγματα που ιδιοποιήθηκε σε προγενέστερα στάδια η ανθρωπότητα, αλλά με μορφή τόσο αδύναμη και εμβρυακή που κανένας δεν μπόρεσε να αντιληφθεί την ιδιοποίηση αυτή, έρχονται ξαφνικά στο φως πολύ αργότερα, ίσως αιώνες αργότερα- στο μεταξύ έχουν γίνει δυνατά κι έχουν ωριμάσει.

Ορισμένες εποχές, όπως και ορισμένοι άνθρωποι, μοιάζουν να μην έχουν καθόλου το τάδε ή το δείνα ταλέντο, την τάδε ή τη δείνα αρετή: περιμένετε όμως τα εγγόνια και τα δισέγγονά τους, αν μπορείτε να περιμένετε τόσο πολύ - θα φέρουν στο φως ό,τι είχαν μέσα τους οι παππούδες τους, ό,τι είχαν μέσα τους δίχως να το ξέρουν ακόμη.

Συχνά, ήδη ο γιος αποκαλύπτει τον πατέρα του: ο πατέρας καταλαβαίνει καλύτερα τον εαυτό του από τη στιγμή που έχει ένα γιο.

Όλοι έχουμε μέσα μας κρυμμένους κήπους και φυτείες· και, για να χρησιμοποιήσω μια άλλη μεταφορά, είμαστε όλοι ηφαίστεια που περιμένουν την ώρα της έκρηξής τους· κανένας δεν ξέρει όμως πότε, σε λίγο ή σε πολύ, θα γίνει η έκρηξη αυτή -ούτε καν ο καλός Θεός.

Friedrich Nietzsche, Η χαρούμενη επιστήμη (1882) (Πρώτο βιβλίο, 9)

* * *

Περνώντας το γεφυράκι.

-Στις σχέσεις μας με ανθρώπους που ντρέπονται για τα συναισθήματα τους πρέπει να ξέρουμε να προσποιούμαστε.

Αλήθειες και ψέματα σχετικά με την φιλοσοφία του Νίτσε

του Γιώργου Δρίτσα από το Res Publica

Ο Φρειδερίκος Νίτσε (Friedrich Nietzsche) είναι ίσως μια από τις πιο παρεξηγημένες μορφές του 19ου αιώνα. Ίσως μάλιστα ο πιο ιδιαίτερος και εκκεντρικός φιλόσοφος της εποχής του. Επηρεασμένος αρχικά από τον Schopenhauer και τον Wagner καταφεύγει στην πλήρη αποκήρυξή τους, με τον ίδιο τρόπο που εγκατέλειψε την πανεπιστημιακή του έδρα στην Βασιλεία και ξεκίνησε τις περιπλανήσεις του στην Νότια Ευρώπη και δη στην Ιταλία.

Χαρακτηρίστηκε με πολλούς τρόπους, αρνητικά και θετικά, από όλες τις πολιτικές παρατάξεις και ιδεολογικές γραμμές. Όμως κανείς δεν προσπάθησε να απαντήσει εμπεριστατωμένα πάνω στην πραγματική ή μη υφή των κατηγοριών, όπως και στην λογική συνάφειά τους με το έργο του. Είναι καιρός λοιπόν να γίνει μια προσπάθεια να αναφέρουμε το τι έγραψε πραγματικά, χωρίς φόβο και πάθος, αντικρίζοντας το έργο του αντικειμενικά και επιστημονικά. Αρχίζει λοιπόν η ανάλυση με σκοπό να απαντηθούν συνοπτικά, σε τρείς μικρές ενότητες, τα όσα έχουν γραφτεί κατά καιρούς για αυτόν.

1. Ο Νίτσε ως εκφραστής της χειραφέτησης

Ο Νίτσε έχει συχνά παρερμηνευτεί πάνω στην καλοπροαίρετη προσπάθεια αρκετών μελετητών να προσδώσουν μια νέα διάσταση και ερμηνεία στην σκέψη του, μετά το πέρας του καταστροφικού Β’Π.Π. και την ταύτισή του με τα Φασιστικά καθεστώτα, μέσω θεωρητικών και αναλυτών όπως ο στρατευμένος Baeumler και ο εκκεντρικός Ludovici. Έτσι πολλές φορές στην μεταπολεμική Ευρώπη άνθρωποι που βίωσαν από κοντά τις διώξεις και τον πόνο που φέρνει ένας τέτοιος απόλυτος πόλεμος, προσπάθησαν να δώσουν μια πιο «ανθρωπιστική ερμηνεία» στον νιτσεϊκό στοχασμό. Τέτοιες περιπτώσεις αποτελούν ο Kauffman και ο Montinari. O Kauffman ενώ αποτελεί γεγονός πως παραδέχεται ότι δεν είναι απόλυτα σύμφωνος με τον Νίτσε, προσπαθεί να δώσει μια κάπως προσωπική και υπαρξιακή ερμηνεία στον στοχασμό του φιλοσόφου, ως μέσο πνευματικής υπέρβασης. Ο Montinari με την σειρά του προσπαθεί να στοχαστεί κατά πόσο είναι δυνατή η χρήση του Νίτσε για δημοκρατικούς σκοπούς.

Νίτσε:«Ψάχνω νὰ βρῶ τὸ Θεό!».

Ὁ τρελός- Δὲν ἀκούσατε γιὰ ἐκεῖνο τὸν τρελὸ ποὺ κρατοῦσε ἕνα ἀναμμένο φανάρι μέρα μεσημέρι κι ἔτρεχε στὴν ἀγορὰ φωνάζοντας ἀσταμάτητα: «Ψάχνω νὰ βρῶ τὸ Θεό!». Ἐπειδὴ ὅμως πολλοὶ ἀπὸ τοὺς παρευρισκόμενους δὲν πίστευαν στὸ Θεό, ξέσπασαν σὲ δυνατὰ γέλια. Μήπως χάθηκε; ρώτησε κάποιος. Μήπως ἔχασε τὸ δρόμο του σὰν μικρὸ παιδί; εἶπε κάποιος ἄλλος. Ἤ μήπως κρύβεται; Μήπως μᾶς φοβᾶται; Μήπως μπάρκαρε στὸ πλοῖο; Μήπως ξενιτεύτηκε; -ἔτσι φώναζαν καὶ γελοῦσαν. 

Ὁ τρελὸς πήδησε ἀνάμεσά τους καὶ τοὺς διαπέρασε μὲ τὴ ματιά του. «Πού εἶναι ὁ Θεός;» φώναξε, 

«θὰ σᾶς πῶ ἐγώ! Τὸν σκοτώσαμε -ἐσεῖς κι ἐγώ. Εἴμαστε ὅλοι δολοφόνοι του! Ἀλλὰ πῶς τὸ κάναμε; Πῶς μπορέσαμε νὰ πιοῦμε τὴ θάλασσα ὡς τὴν τελευταῖα σταγόνα; Ποιός μᾶς ἔδωσε τὸ σφουγγάρι γιὰ νὰ σβήσουμε ὅλο τὸν ὁρίζοντα; Τί κάναμε ὅταν κόψαμε τὴν ἁλυσίδα ποὺ ἑνώνει τούτη τὴ γῆ μὲ τὸν ἥλιο της; Πρὸς τὰ ποῦ κινεῖται αὐτὴ τώρα; Πρὸς τὰ ποῦ κινούμαστε ἐμεῖς; Μακριὰ ἀπὸ ὅλους τοὺς ἥλιους; Δὲν γκρεμιζόμαστε συνεχῶς; Πίσω, πλάγια, μπροστά, πρὸς ὅλες τὶς μεριές; Ὑπάρχει ἀκόμα ἕνα πάνω κι ἕνα κάτω; Δὲν περιπλανιόμαστε σὰν μέσα σ’ ἕνα ἀπέραντο μηδέν; Δὲν νιώθαμε τὴν ἀνάσα τοῦ κενοῦ χώρου; Δὲν κάνει περισσότερο κρύο; Δὲν ἔρχεται ἡ νύχτα, πάντα ἡ νύχτα, πάνω μας; Δὲν πρέπει ν’ ἀνάβουμε φανάρια στὸ καταμεσήμερο; Δὲν ἀκοῦμε ἀκόμη τίποτε ἀπὸ τὸ θόρυβο ποὺ κάνουν οἱ νεκροθάφτες ποὺ θάβουν τὸ Θεό; Δὲν μυρίζουμε ἀκόμη τίποτε ἀπὸ τὴ θεϊκὴ ἀποσύνθεση; -καὶ οἱ θεοὶ ἀποσυντίθενται! Ὁ Θεὸς εἶναι νεκρός! Ὁ Θεὸς παραμένει νεκρός! Κι ἐμεῖς τὸν σκοτώσαμε!

Γιατί σύμφωνα με τον Νίτσε δεν μπορεί κανείς να καταστρέψει τους Έλληνες;

“Η Γέννηση της Τραγωδίας” (1872) και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο 15,ο Νίτσε κάνει μία ιδιαίτερα μνεία στο ελληνικό έθνος αποδεικνύοντας ότι ο Νίτσε είναι πολύ μπροστά από την εποχή του.

Διαβάστε το χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο:

Πιο επίκαιρος από ποτέ ο Φρειδερίκος Νίτσε. Στο πρώτο του βιβλίο, με τίτλο …

“Η Γέννηση της Τραγωδίας” (1872) και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο 15,ο Νίτσε κάνει μία ιδιαίτερα μνεία στο ελληνικό έθνος αποδεικνύοντας ότι ο Νίτσε είναι πολύ μπροστά από την εποχή του.

Διαβάστε το χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο: 

«Αποδεδειγμένα σε κάθε περίοδο της εξέλιξής του ο δυτικοευρωπαϊκός πολιτισμός προσπάθησε να απελευθερώσει τον εαυτό του από τους Έλληνες. 

Η προσπάθεια αυτή είναι διαποτισμένη με βαθύτατη δυσαρέσκεια, διότι οτιδήποτε κι αν δημιουργούσαν, φαινομενικά πρωτότυπο και άξιο θαυμασμού, έχανε χρώμα και ζωή στη σύγκρισή του με το ελληνικό μοντέλο, συρρικνωνότανε, κατέληγε να μοιάζει με φθηνό αντίγραφο, με καρικατούρα. 

Έτσι ξανά και ξανά μια οργή ποτισμένη με μίσος ξεσπάει εναντίον των Ελλήνων, εναντίον αυτού του μικρού και αλαζονικού έθνους, που είχε το νεύρο να ονομάσει βαρβαρικά ότι δεν είχε δημιουργηθεί στο έδαφός του. 

Κανένας από τους επανεμφανιζόμενους εχθρούς τους δεν είχε την τύχη να ανακαλύψει το κώνειο, με το οποίο θα μπορούσαμε μια για πάντα να απαλλαγούμε απ’ αυτούς. Όλα τα δηλητήρια του φθόνου, της ύβρεως, του μίσους έχουν αποδειχθεί ανεπαρκή να

διαταράξουν την υπέροχη ομορφιά τους. 

ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΥΤΡΟΥΛΗΣ: Ο Θεός χορευτής: Ο Φ.Νίτσε απέναντι στον Θεό

Ο Θεός χορευτής: Ο Φ.Νίτσε απέναντι στον Θεό

Διαβάστηκε 15.2.2019 σε εκδήλωση στον Άγιο Νικόλαο Ραγκαβά στη Πλάκα

Η σχέση του Νίτσε με το Ιερό ταυτίζεται με την εξέλιξη του στοχασμού του και  καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της ίδιας του της ζωής.

Όπως μας πληροφορεί ο βιογράφος του Ντανιέλ Αλεβύ καταγόταν από οικογένεια προτεσταντών ιερέων. Σε ηλικία τεσσάρων ετών θα χάσει τον πατέρα του, γεγονός που θα σημαδεύσει τον χαρακτήρα του. Ο θάνατος του πατέρα  προαναγγέλλει τον θάνατο του Θεού. Σύμφωνα με την ψυχολογική ερμηνεία του Ν.Αλεβύ «ο Θεός πέθανε, θα φωνάξει μέσα στην αγωνία των τριάντα χρόνων του, κ’ η φωνή του θα επαναληφθεί από τις αντηχήσεις του κόσμου. Η κραυγή αυτή δε θα’ χε τη σπαραχτική της δύναμη, ίσως-ίσως μάλιστα και να μην είχε αναπηδήσει καθόλου από το λαρύγγι του, αν το παιδί δεν είχε πληγωθεί ως τα κατάβαθά του από τα τρομαχτικά λόγια: Ο πατέρας πέθανε»[1]. 

Ο Μ.Χαιντέγκερ στο έργο του «Νίτσε, η βούληση για ισχύ ως τέχνη»[2] θεωρεί τον Νίτσε ως μεταφυσικό στοχαστή  και την μεταφυσική ως  θεμελιώδη θέση του Νίτσε[3].  Αναγνωρίζει  ως κατόρθωμά του ότι «είναι ο πρώτος, αν εξαιρέσουμε τον Χαίλντερλιν, ο οποίος απέσπασε ξανά το «κλασσικό» από την παρερμηνεία του κλασικισμού  και του ουμανισμού. Η εναντίωση του στην εποχή του Βίνκελμαν και του Γκαίτε είναι ιδιαίτερα εύγλωττη στη Βούληση για ισχύ»[4]. Στο πρώτο έργο του με τον τίτλο «Η γέννηση της τραγωδίας από το πνεύμα της  μουσικής» αφενός συμπεραίνει ότι το τραγικό προκύπτει από την συνάντηση δύο όψεων του απολλώνιου και του διονυσιακού στοιχείου αφετέρου η ύπαρξη δικαιώνεται ως αισθητικό γεγονός, δηλαδή η ζωή νοηματίζεται από την τέχνη.

«Ο παιδαγωγός σου δεν μπορεί να είναι άλλο από ελευθερωτής σου»

Νίτσε – Ο Σοπενχάουερ ως παιδαγωγός

Ο ταξιδευτής εκείνος, που είχε δει πολλές χώρες και λαούς και κάμποσες ηπείρους, και τον ρώτησαν ποια ιδιότητα των ανθρώπων συνάντησε παντού, έλεγε: «έχουν μια κλίση στην οκνηρία». Σε μερικούς θα φανεί ότι θα μιλούσε σωστότερα και πιο έγκυρα αν έλεγε: «είναι όλοι δειλοί». Κρύβονται κάτω από ήθη και απόψεις.

Κατά βάθος, κάθε άνθρωπος ξέρει καλά πως βρίσκεται στον κόσμο για μία φορά και μόνο, ως κάτι μοναδικό, και πως καμιά άλλη τόσο παράξενη σύμπτωση δε θα συνταιριάξει, για δεύτερη φορά, μια τόσο θαυμάσια πολλαπλότητα σε ενότητα, όπως είναι αυτός: το ξέρει αυτό, αλλά το κρύβει σαν μια κακή συνείδηση – για ποιο λόγο; Από φόβο μπρος στον γείτονα, ο οποίος απαιτεί τη σύμβαση, τη στιγμή που και ο ίδιος καλύπτεται με αυτή.

Τι είναι όμως αυτό που αναγκάζει κάποιον να φοβάται τον γείτονα, να σκέφτεται και να πράττει αγεληδόν, και να μην είναι ευχαριστημένος με τον ίδιο του τον εαυτό; Η ντροπαλοσύνη, ίσως, για λίγους και σπάνιους. Για τους περισσότερους, όμως, είναι η νωθρότητα, η φυγοπονία, δηλαδή εκείνη η ροπή στην οκνηρία, για την οποία μίλησε ο ταξιδιώτης.

Έχει δίκιο: οι άνθρωποι είναι περισσότερο οκνηροί απ’ ό,τι δειλοί και φοβούνται περισσότερο τους κόπους που θα τους επέβαλε μια απόλυτη εντιμότητα και γύμνια. Μόνο οι καλλιτέχνες μισούν αυτή την αμέριμνη πορεία, με τα δανεικά φερσίματα και τις αταίριαστες γνώμες, και φανερώνουν το μυστικό, την κακή συνείδηση του καθενός, την πρόταση πως κάθε άνθρωπος είναι ένα μοναδικό θαύμα.

Ο ερωτευμένος Νίτσε και η γέννηση του νιτσεϊκού «Τάδε έφη Ζαρατούστρα».

του Βασίλη Στοϊλόπουλου 

Ακόμα και ένας φιλόσοφος του δικού του διαμετρήματος, ο οποίος κατά κανόνα κρατούσε αποστάσεις ασφαλείας από τις γυναίκες, υποδύθηκε, σε μια αμφιβόλου αισθητικής φωτογραφία, το ρόλο του ταπεινωμένου υποζυγίου. Καθοδηγούμενος (μαζί με τον αντίζηλό του Πάουλ Ρέε ) από το μαστίγιο μιας νεαρής, «εκκεντρικής» Ρωσογερμανίδας με την «πανούργα γοητεία», που προσωποποιούσε «το αχαλίνωτο πάθος για ελευθερία».

Μέσα στη μοναξιά του, ο 38χρονος, άπειρος, συνεσταλμένος αλλά και ζηλότυπος Νίτσε πίστεψε πως η 21χρονη Λου Σαλομέ αποτελεί γι αυτόν την πολύτιμη «φιλοσοφική λίθο» και το «μαγικότερο όνειρο της ζωής» του. Είδε στο πρόσωπό της ένα πλάσμα «με οξύνοια αετού και θάρρος λιονταριού», που όμως ποτέ δεν κατάφερε, όσο και αν προσπάθησε, να κατακτήσει.

Ταπεινωμένος, κατάκοπος και απελπισμένος από την απόρριψη πρότασης γάμου στη Λου και σε βαθιά υπαρξιακή κρίση, ο «ημιθανής» κορυφαίος φιλόσοφος δεν άργησε, όπως γίνεται συχνά όταν κάποιος χάνει την αυτοπειθαρχία του, να εξαπολύσει «πυρά μίσους». Η Femme fatale που λίγο πριν εξυμνούσε έγινε «Η κοκαλιάρα, βρομερή, ελεεινή μαϊμού με τα στραβά στήθη – μια μάστιγα»!

Όλο το 1882 ήταν για τον Νίτσε μια περίοδος που πάλλονταν αδέξια και παράφορα μεταξύ παραδείσου και κολάσεως. Ο διαπρεπής φιλόσοφος βρήκε όμως γρήγορα «το αλχημικό κόλπο» και κατάφερε «να αναδυθεί από αυτά τα βάθη και να σταθεί στο ύψος του». Το στενάχωρο πάθος του για μια γυναίκα, που ήταν όντως πολύ πιο μπροστά από την εποχή της, γιατρεύτηκε σχετικά γρήγορα με τη φιλοσοφία και τη συγγραφή. Έτσι, μέσα στον Ιανουάριο του 1883 (135 χρόνια πριν) συγγράφει το πρώτο μέρος του «Τάδε έφη Ζαρατούστρα».
Καλό βράδυ !

Φρ. Νίτσε – Γιατί είμαι τόσο έξυπνος;

Γιατί εγώ γνωρίζω μερικά περισσότερα πράγματα; Γιατί κατ’ αρχήν να είμαι τόσο έξυπνος; Ποτέ μου δε με απασχόλησαν ερωτήματα που ουσιαστικά δεν είναι καν τέτοια – δεν ξοδεύτηκα σε τέτοια πράγματα.

Δυσκολίες με ουσιώδεις θρησκευτικές απορίες δεν είχα από δική μου πείρα και μου διέφυγε τελείως κατά πόσο θα ήμουν «αμαρτωλός». Για τον ίδιο λόγο μου λείπει ένα ασφαλές κριτήριο για το τι είναι συνείδηση: Απ’ όσα ακούει κανείς η οδύνη της συνείδησης δεν είναι τίποτα το αξιόλογο…

Εγώ δε θα ήθελα να παρατήσω στη μέση μια υπόθεση, θα προτιμούσα την κακή της έκβαση, αφήνοντας κατά μέρος και εκτός κριτηρίου αξίας τις συνέπειες. Γιατί σε μια κακή έκβαση χάνουμε εύκολα τη σωστή ματιά, γι’ αυτό που κανείς έπραξε: το να με τύπτει η συνείδησή μου  φαίνεται σαν κακό «μάτι».

Κάτι που πήγε στραβά να το κρατάμε κοντά μας τιμητικά, για το λόγο ακριβώς ότι απέτυχε – αυτό είναι κάτι που ανήκει στη δική μου ηθική. -«Θεός», αθανασία της ψυχής, «λύτρωση», υπερπέραν, όλα αυτά είναι έννοιες στις οποίες δεν έδωσα προσοχή και δεν αφιέρωσα χρόνο, ούτε καν όταν ήμουν παιδί ή μήπως δεν ήμουν αρκετά παιδί για κάτι τέτοια; – Τον αθεϊσμό δεν τον γνωρίζω καθόλου ως αποτέλεσμα και ακόμα λιγότερο ως συμβάν: για μένα είναι κάτι το ενστικτώδες.

Friedrich Nietzsche - Περί Ελλήνων

Περί Ελλήνων

                                                                                                                        

FriedrichNietzsche

Μ' έναν μεγάλο λαό, μεγαλοφυή, συμβαίνει ό,τι και με τον άνθρωπο τον μεγαλοφυή. Και οι παραμικρότερες εκδηλώσεις τη ζωής, έχουν το σημάδι της μεγαλοφυΐας...

Οι Έλληνες είναι όπως και η μεγαλοφυΐα: Απλοί. Γι' αυτό είναι διδάσκαλοι αθάνατοι. Οι θεσμοί τους, τα δημιουργήματά τους, φέρνουν τη σφραγίδα της απλότητας, τόσο, που συχνά μένει κανείς εκστατικός, βλέποντας ως τι σημείο είναι μοναδικοί σ' αυτή τους την απλότητα. Και, παραδόξως, είν' εξίσου τόσο «βαθείς», όσο και απλοί. Μολοντούτο, σπάνια μας αποκαλύπτουν τα βάθη της σοφίας και της γνώσης τους...

Ανάμεσα στον μεγάλο άνθρωπο της διάνοιας, το Αριστοτέλη, και στα ήθη και την τέχνη των Ελλήνων, υπάρχει άβυσσος τεράστια, έτσι που ο καθείς από εμάς φαίνεται ρηχός και άτονος, συγκρινόμενος με το απροσμέτρητο μεγαλείο του ελληνικού ενστίκτου. Είναι μια απ' τις μεγαλύτερες αρετές των Ελλήνων το να μην θέλουν να μεταπλάσουν σε διανόημα ό,τι καλύτερο κλείνουν μέσα τους. Μ' άλλα λόγια, είναι «αφελείς»· είναι μια λέξη που συνοψίζει την απλότητα και το βάθος. Έχουνε μέσα τους κάτι από το έργο της τέχνης. Ο κόσμος μπορεί να είναι όσο θέλει σκοτεινός, όμως αρκεί να παρεμβάλλουμε ένα κομμάτι ελληνικής ζωής για να φωτιστεί αμέσως άπλετα...

Φρειδερίκος Νίτσε - Η γέννηση της τραγωδίας

Συγγραφέας : Φρειδερίκος Νίτσε

Βιβλίο          : Η γέννηση της τραγωδίας

Εκδόσεις      : Κάκτος

-14-

Ας φανταστούμε τώρα το μάτι του Σωκράτη, όμοιο με το μοναδικό και τερατόμορφο μάτι ενός Κύκλωπα, να είναι στυλωμένο στην τραγωδία. Αυτό το μάτι, που δεν το πυρπόλησε ποτέ η ευγενική μέθη του καλλιτεχνικού ενθουσιασμού (θυμόμαστε όλοι πόσο λίγο ευχαριστιόταν ο άνθρωπος αυτός στο θέαμα των διονυσιακών αβύσσων), τι θα έπρεπε να διακρίνει αναγκαστικά σ' αυτή την τραγική τέχνη, την "υπέρτατη και δοξασμένη", σύμφωνα με τη φράση του Πλάτωνα; Έβλεπε σ' αυτή κάτι το εντελώς παράλογο, κάποια αιτία που δεν είχαν αποτέλεσμα και κάποια αποτελέσματα που τα αίτια τους ήταν άγνωστα, καθώς κι ένα σύνολο τόσο συγκεχυμένο και παράταιρο, ώστε θα έπρεπε να πειράζει ένα στοχαστικό πνεύμα και να αναταράζει επικίνδυνα τις φλογέρες και ευαίσθητες ψυχές.

Ξέρουμε πως παραδεχόταν μόνο ένα είδος ποίησης, τον αισώπειο μύθο, κι αυτό ασφαλώς με την κάπως σαρκαστική απλοϊκότητα του αγαθού Gellert, που εγκωμιάζει την ποίηση στο μύθο της Μέλισσας και της Κότας:

Χάρη σ' εμένα βλέπεις σε τι χρησιμεύει:

Σε όποιον δεν έχει πολύ μυαλό

την αλήθεια με μια εικόνα να δείχνει.

Φρίντριχ Νίτσε- Εμείς οι φιλόλογοι

Να πάτε να κρύψετε τα καλά έργα σας και να ομολογήσετε στους ανθρώπους τα αμαρτήματα σας. Βούδας*

Ένα άσχημο πνευστό: πρέπει πρώτα να αρχίσει να ηχεί.

Πόσο λίγο διέπει τα ανθρώπινα πράγματα το λογικό, πόσο πολύ τα διέπει η σύμπτωση, τούτο γίνεται φανερό από την αναντιστοιχία που παρατηρείται ανάμεσα στο λεγόμενο επάγγελμα και την εμφανή έλλειψη κλίσης προς αυτό: οι ευτυχείς περιπτώσεις αποτελούν εξαίρεση, όπως και οι ευτυχισμένοι γάμοι — που κι αυτοί δεν οφείλονται στο λογικό.

Ο άνθρωπος επιλέγει το επάγγελμα σε μια στιγμή που δεν είναι ακόμα σε θέση να κάνει επιλογές· δε γνωρίζει τα διαφορετικά επαγγέλματα, δε γνωρίζει τον ίδιο του τον εαυτό- περνάει έπειτα τα πιο δραστήρια χρόνια του σ’ αυτό το επάγγελμα, χρησιμοποιεί εκεί όλη του τη στοχαστικότητα, γίνεται πιο έμπειρος. Όταν φτάσει στο κορύφωμα της γνώσης, είναι πια, συνήθως, πολύ αργά να ξεκινήσει κάτι καινούργιο, κι η σοφία είχε σχεδόν πάντοτε εδώ στη γη κάτι από την ανημποριά του γέροντα κι από τη μειωμένη μυϊκή δύναμη.

Νίτσε: «Μου αρέσουν εκείνοι που δεν ξέρουν να ζουν παρά μόνο για να χαθούν..»

“Μου αρέσουν εκείνοι που δεν ξέρουν να ζουν παρά μόνο για να χαθούν – Γιατί είναι αυτοί που περνάνε αντίπερα.

Μου αρέσουν οι μεγάλοι καταφρονητές – Γιατί είναι τα βέλη της επιθυμίας για την απέναντι όχθη.

Μου αρέσει αυτός που σπαταλάει την ψυχή του,
που δεν θέλει να του λένε ευχαριστώ,
που πάντα χαρίζει και δεν θέλει να συντηρηθεί.

Μου αρέσει εκείνος που ντρέπεται όταν τον ευνοούν τα ζάρια
και που όλο ρωτάει “είμαι ένας χαρτοπαίχτης λοιπόν;” –
γιατί θέλει να καταστραφεί.

Μου αρέσει εκείνος που η ψυχή του είναι βαθιά ακόμα
και μέσα στην πληγή του και που μπορεί να καταστραφεί
από ένα παραμικρό βίωμα –

Έτσι διασχίζει πρόθυμα το ποτάμι.

Δείτε τους αγαθούς και τους δίκαιους ποιον μισούν περισσότερο.

Αυτόν που συντρίβει τις πλάκες των αξιών τους –
Τον καταστροφέα –
Τον εγκληματία.

Αυτός όμως είναι εκείνος που δημιουργεί.

Σας το λέω –

Πρέπει να έχει κανείς μέσα του το χάος, για να γεννήσει ένα χορευτικό αστέρι.

Η σοφία των δασκάλων και των σοφών της αρετής λέει να αγρυπνάτε
για να κοιμάστε καλά –

Αυτή είναι η σοφία του δίχως όνειρα ύπνου.

Νίτσε: «Μου αρέσουν εκείνοι που δεν ξέρουν να ζουν παρά μόνο για να χαθούν..»

“Μου αρέσουν εκείνοι που δεν ξέρουν να ζουν παρά μόνο για να χαθούν – Γιατί είναι αυτοί που περνάνε αντίπερα.

Μου αρέσουν οι μεγάλοι καταφρονητές – Γιατί είναι τα βέλη της επιθυμίας για την απέναντι όχθη.

Μου αρέσει αυτός που σπαταλάει την ψυχή του,
που δεν θέλει να του λένε ευχαριστώ,
που πάντα χαρίζει και δεν θέλει να συντηρηθεί.

Μου αρέσει εκείνος που ντρέπεται όταν τον ευνοούν τα ζάρια
και που όλο ρωτάει “είμαι ένας χαρτοπαίχτης λοιπόν;” –
γιατί θέλει να καταστραφεί.

Μου αρέσει εκείνος που η ψυχή του είναι βαθιά ακόμα
και μέσα στην πληγή του και που μπορεί να καταστραφεί
από ένα παραμικρό βίωμα –

Έτσι διασχίζει πρόθυμα το ποτάμι.

Δείτε τους αγαθούς και τους δίκαιους ποιον μισούν περισσότερο.

Ο Νίτσε ως κριτικός της κοινωνίας του χρήματος και του κράτους

Ο Νίτσε ως κριτικός της κοινωνίας του χρήματος και του κράτους

 Ο Νίτσε ως κριτικός της κοινωνίας του χρήματος και του κράτους

«Ο εκδικητικός τον λέει Νόμο,

κι ο τρελός Παιχνίδι,

Επιτακτικό , το Παιχνίδι του κόσμου,

Αναδύει το ον και την επίφαση»

Φ.ΝΙΤΣΕ

Ο τρόπος που αντιμετωπίζει ο Φ.Νίτσε την αστική κοινωνία , την κοινωνία που θέτει ως αξιακή  προτεραιότητα το χρήμα , καθορίζεται από την ποιητικότητα της γραφής του  και την απουσία συστηματικότητας στην σκέψη του.

Αν αναμένουμε απ’ αυτόν τις εκτενείς αναλύσεις της αστικής κοινωνίας , που συνδυάζουν διαφορετικούς επιστημονικούς χώρους  (όπως οικονομία , δίκαιο , ιστορία ,φιλοσοφία και συχνά θεολογία ) , σαν αυτές που συναντούμε στα έργα του Μάρξ ή του Μ.Βέμπερ , θα απογοητευτούμε. Ο λόγος του Νίτσε , υπαινικτικός ή αποφθεγματικός , περισσότερο χρησιμεύει ως έναρξη παρά ως κλείσιμο συζητήσεων. Η κριτική του κατευθύνεται προς τις αξίες , αποθεμελιώνοντας τις αξιακές προυποθέσεις του πρώιμου καπιταλισμού , ιδιαίτερα δε την εγκόσμια ασκητική του δυτικού χριστιανισμού.

Όσο επικριτικός είναι ο Νίτσε προς την κοινωνία του χρήματος, τόσο επιθετικός είναι προς τον ισχυρότερό αντίπαλό της , τον σοσιαλισμό , δίνοντας έτσι την βάση στον Λούκατς και σε άλλους να τον θεωρήσουν ως «ξεμοναχιασμένο πρόδρομο του Χίτλερ » , «θεμελιωτή του ιρασιοναλισμού της ιμπεριαλιστικής περιόδου »  και ως «εχθρό του σοσιαλιστικού ανθρωπισμού».[1]Βεβαίως , σήμερα , οι περισσότεροι συμφωνούν ότι οι κατηγορίες αυτές  είναι αβάσιμες ή αποτελούν προϊόν διαστρέβλωσης των σκέψεων του Νίτσε , από την αντισημίτρια αδελφή του Ε.Φόρστερ- Νίτσε. Ήδη  ,από το 1941, ο  Δ.Γληνός  αποφαινόταν ότι στον λόγο του γερμανού φιλοσόφου καθρεφτίζονταν και προβάλλονταν δυναμικά «οι πόθοι και τα ιδανικά ενός νέου κόσμου που εξορμούσε  για την κατάχτηση της ζωής »[2], ενώ σε ένα άλλο σημείο αναρωτιέται «στάθηκεν ο  Νίτσε ένας νοσταλγός ή ένας προφήτης ; »[3]

«Το τέλος του Ζαρατούστρα»: Η επινόηση του Π.Κανελλόπουλου και η διαδρομή από τον Φ.Νίτσε στον Φ.Ντοστογιέφσκι

http://www.koutroulis-spyros.blogspot.gr/

 

Το 1956 ο Π.Κανελλόπουλος θα εκδώσει το έργο Το τέλος του Ζαρατούστρα[1], ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο εγχείρημα που όπως προδίδει ο τίτλος του, σκοπεύει να δώσει συνέχεια στο διάσημο έργο του Φ.Νίτσε.

Έχει προηγηθεί το 1953 η έκδοση του δοκιμίου, «Ο Χριστιανισμός και η εποχή μας»[2], ενώ το 1956 θα εκδώσει, σε αυτοέκδοση το «Μεταφυσικής Προλεγόμενα». Ενιαία αν δούμε τα τρία αυτά έργα, που εκδίδονται σε διάστημα μιας τριετίας  παρά το διαφορετικό τους περιεχόμενο, αποτυπώνουν την προσπάθεια του Π.Κανελλόπουλου, αν και ενεργός πολιτικός, να συνθέσει πρωτογενή φιλοσοφικό στοχασμό, που θα έχει χωνέψει δημιουργικά το σύνολο του αρχαιοελληνικού  και νεώτερου φιλοσοφικού λόγου.

Βέβαια από τα τρία έργα, που ελάχιστα έχουν απασχολήσει τον κριτικό λόγο, η φιλόδοξη και ριψοκίνδυνη απόπειρα να αποδοθεί μυθιστορηματική συνέχεια στο θεμελιώδες έργο του Νίτσε, είναι το πιο ενδιαφέρον, ενώ  απεικονίζει το μέτρο των ισχυρών επιδράσεων, που δέχθηκε από αυτόν, ο Π.Κανελλόπουλος  .

Στον μικρό πρόλογο, που προτάσσει εξομολογείται την πρώιμη ήδη ανάγνωση του Φ.Νίτσε, τις βέβαιες ισχυρές επιρροές που δέχθηκε, αλλά και την επιδίωξη του να τον αθωώσει από τις διαστρεβλώσεις, που διέπραξαν κάποιοι από τους υποτιθέμενους αναγνώστες , ή οπαδούς του.

«Κάποτε πρωτογνώρισα τον Ζαρατούστρα. Ήμουν έφηβος, όταν τον πρωτογνώρισα. Και δε μου έκανε κακό η παράξενη αυτή γνωριμιά. Από τότε δέθηκα κοντά του. Και η μεγάλη μοναξιά του Ζαρατούστρα έγινε η μικρή μου μοναξιά…

Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος ήταν τότε στην ακμή του∙ και, μαζί του, το πνεύμα του θανάτου και της καταστροφής που, από τις μέρες εκείνες, έγινε το πνεύμα του αιώνα μας.

Δεν έφταιξε, όμως, ο Ζαρατούστρα για την πορεία που πήρε ο αιώνας μας. Ας λένε ό,τι θέλουν οι κακοί του φίλοι και οι κακοί του εχθροί∙ ο Ζαρατούστρας ήταν αθώος.

Και μου έδειξε ο Ζαρατούστρας από τότε- πάνε περίπου σαράντα χρόνια- το δρόμο που πάει κοντά του, αλλά και το δρόμο που πάει αλλού…

Γιατί δεν ακολούθησε, όμως, ο ίδιος το δρόμο που πάει αλλού; Αν θυμάμαι καλά, η απορία αυτή- ή κάποια που της μοιάζει- γεννήθηκε μέσα μου από τότε που πρωτογνώρισα τον Ζαρατούστρα.

Και σήμερα λέω: ο Ζαρατούστρας είν’ ελεύθερος ν’ ακολουθήσει και το δρόμο που πάει αλλού… »[3]