«Δεν ήταν μέντορας ο Φασιανός διότι δεν ήταν διδακτικός. Για μένα ήταν πατρική φιγούρα, η παρέα μαζί του ήταν περισσότερο μάθημα ζωής και όχι μάθημα ζωγραφικής» λέει ο Χαδούλης. «Προσωπικά με σημάδεψε, με επηρέασε πάρα πολύ. Ξεκίνησα να κάνω παρέα μαζί του όταν ήμουν 18 χρονών και σπούδαζα στο Παρίσι. Τότε ο Φασιανός ήταν 50 και ζούσε το μισό χρόνο στο Παρίσι, τον χειμώνα, και το καλοκαίρι στην Ελλάδα. Κάναμε καθημερινή παρέα, συναντιόμασταν κάθε απόγευμα σε ένα καφέ, στο Pre aux Clercs, περοκλέ το λέγαμε για πλάκα μεταξύ μας και εκεί περνούσαν και πολλοί άλλοι, Έλληνες και ξένοι από το χώρο της ζωγραφικής, των τεχνών, του πολιτισμού. Εγώ ήμουν κάθε μέρα μαζί του και αυτό που μου προσέφερε αυτή η επαφή ήταν ανεκτίμητο. Διότι όπως καταλαβαίνετε, όταν είσαι 18 ετών πρωτοετής φοιτητής, το να σε αποδέχεται ως καθημερινή παρέα, ως φίλο του, ένας ήδη πολύ πετυχημένος 50άρης ζωγράφος, αναγνωρισμένος στην Ελλάδα και διεθνώς, ήταν πάρα πολύ μεγάλη ένεση αυτοπεποίθησης. Και ιδιαίτερα επειδή η σχέση δεν ήταν σχέση δάσκαλου μαθητή, ο Φασιανός δεν δίδασκε, ούτε εμένα ούτε κανέναν άλλο. Προσέφερε στους νέους μια ισότιμη σχέση, συμμετείχες ισότιμα σε παρέες με κορυφαίους διανοούμενους. Αυτό που σου έλεγε ο Φασιανός, είναι να κάνεις αυτό που σου αρέσει στη ζωγραφική, ακόμη και αν δεν είναι της μόδας, ακόμη και αν δεν το βλέπουν οι άλλοι. Κάποια στιγμή θα το δούνε, έλεγε. Το ίδιο εξάλλου έκανε και ο ίδιος. Αυτά που ζωγράφιζε δεν ήταν της μόδας εκείνη την εποχή. Της μόδας ήταν η αφηρημένη τέχνη. Εκείνος έγινε αποδεκτός με μια εντελώς προσωπική ζωγραφική. Και έκανε τεράστια καριέρα στο Παρίσι με αυτή την διαφορετική ζωγραφική».
- Αρχική σελίδα
- ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
- 1940
- ΕΡΤFLIX
- ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟ ΧΘΕΣ
- ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ
- ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
- ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟ ΡΑΔΙΟ
- ΘΕΑΤΡ/ΜΟΥΣ/ΒΙΒΛΙΟ
- ΘΕΑΤΡΟ
- ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ
- ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΚΑΪ
- ΑΡΧΕΙΟ ΕΡΤ
- ΜΟΥΣΙΚΗ
- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ
- Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΟΥ
- ΤΥΠΟΣ
- ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ
- ΟΛΑ ΔΩΡΕΑΝ
- ΒΙΝΤΕΟ
- forfree
- ΟΟΔΕ
- ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΗΧΟΣ
- ΔΩΡΕΑΝ ΒΟΗΘΕΙΑ
- ΦΤΙΑΧΝΩ ΜΟΝΟΣ
- ΣΥΝΤΑΓΕΣ
- ΙΑΤΡΟΙ
- ΕΚΠ/ΚΕΣ ΙΣΤΟΣ/ΔΕΣ
- Ο ΚΟΣΜΟΣ ΜΑΣ
- ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
- ΓΟΡΔΙΟΣ
- SOTER
- ΤΑΙΝΙΑ
- ΣΙΝΕ
- ΤΑΙΝΙΕΣ ΣΗΜΕΡΑ
- ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
- Ε.Σ.Α
- skaki
- ΤΕΧΝΗ
- ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
- ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΗΣ
- gazzetta.gr
- ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ
- ΑΝΤΙΦΩΝΟ
- ΔΡΟΜΟΣ
- ΛΥΓΕΡΟΣ
- ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ...
- ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
- γράμματα σπουδάματα...
- 1ο ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΩΝ
- ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ & ΓΛΩΣΣΑ
- ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ
- ΜΥΡΙΟΒΙΒΛΟΣ
- ΑΡΔΗΝ
- ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΥΠΕΠΘ
- ΕΙΔΗΣΕΙΣ
- ΑΠΟΔΕΙΠΝΟ
- ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Δευτέρα 25 Μαρτίου 2024
Λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος Χατζημιχαήλ
Πέμπτη 21 Μαρτίου 2024
ΕΙΚΟΝΟΚΛΑΣΤΕΣ ΕΝΑΝΤΙ ΕΙΚΟΝΟΔΟΥΛΩΝ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ!
Του Γιώργου Τασιόπουλου
Δυστυχώς, στα μάτια και ο βανδαλισμός των ηρώων του '21 στην Αργυρούπολη.
ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥΣ
Ουδείς διανοήθηκε, εκδικούμενος για τις πολικές ιδέες τους, να καταστρέψει το έργο καλλιτεχνών.
Χαρακτηριστικά τα παραδείγματα του Νταλί και του Καζαντζάκη.
Ο Νταλί έχει χαρακτηριστεί ως υποστηρικτής του φασιστικού καθεστώτος του Φράνκο στην Ισπανία. Οι πολιτικές του απόψεις ήταν άλλωστε και η αιτία της διαμάχης του με πολλά από τα μέλη του υπερρεαλιστικού κινήματος. Αν και στα νεανικά του χρόνια, ο Νταλί είναι γνωστό πως συνδέθηκε πιο στενά με τον χώρο του αναρχισμού και του κομμουνισμού στη διάρκεια του Ισπανικού εμφυλίου πολέμου, αρνήθηκε να κάνει αντίσταση ή να επιλέξει στρατόπεδο. Συνδέθηκε ωστόσο περισσότερο με το καθεστώς του Φράνκο, ιδιαίτερα κατά την επιστροφή του από την Αμερική στην Ισπανία μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο ίδιος ο Νταλί ζωγράφισε και ένα πορτραίτο της κόρης του Ισπανού δικτάτορα.
Ο Νταλί έχει δηλώσει ο ίδιος ότι δεν έχει πολιτική θέση. Είναι αναρχικός, αλλά και μοναρχικός, και τα δύο όμως σε μεταφυσικό επίπεδο και όχι σε πολιτικό.
Δευτέρα 18 Μαρτίου 2024
Ο χαρταετός στην ποιήση και τη ζωγραφική
Μίκης Θεοδωράκης - Χαρταετοί
Η Έλλη Λαμπέτη απαγγέλει το ποίημα ο Χαρταετός από την Μαρία Νεφέλη του Οδυσσέα Ελύτη.
Χαρταετός – Η ιστορία του
Ο χαρταετός, παιχνίδι για μικρούς και μεγάλους και απαραίτητο συστατικό της Καθαρής Δευτέρας, φαίνεται πως άνοιξε τα πολύχρωμα φτερά του πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια, περίπου στα 1.000 π.Χ.
Δεν είναι γνωστή η ακριβής χρονική στιγμή και η τοποθεσία, που ο πρώτος χαρταετός ανέβηκε στον ουρανό, όμως πιθανότατα οι Κινέζοι έκαναν την αρχή με μια κατασκευή που αντέγραφε τη μορφή των πουλιών.
Από τις αρχές του κόσμου ο άνθρωπος ονειρευόταν να πετάξει σαν τα πουλιά – ένα όνειρο που φαίνεται σε γραπτά και εικόνες που χρονολογούνται από το 500 π.Χ. Οι χαρταετοί, λοιπόν, έκαναν την εμφάνιση τους στην Κίνα πριν από 3.000 χρόνια. Εκεί ήταν διαθέσιμα και τα κατάλληλα υλικά για την κατασκευή τους: καλάμια bambou για το πλαίσιο και μετάξι για το πανί και την ουρά.
Με αφετηρία την Άπω Ανατολή ο χαρταετός πέρασε τη δική του «Οδύσσεια» ακολουθώντας αρχαίες διαδρομές και υιοθετήθηκε από όλες σχεδόν τις ηπείρους, αποκτώντας νέες μορφές και δημιουργώντας μύθους, καθώς έκανε την εμφάνισή του στους διάφορους πολιτισμούς.
Οι ανατολικοί λαοί τους έδωσαν ζωντανές μορφές (ψάρια, πουλιά, δράκοντες κ.λπ.). Άλλοι έδεναν σ’ αυτούς (γραμμένες πάνω σε μικρότερο χαρτί) τις αρρώστιες και τις συμφορές και τις άφηναν να φύγουν μακριά, άλλοι έστελναν προς τα επάνω τις ευχές και τις επιθυμίες τους, και άλλοι προσάρμοζαν μικρές φλογέρες στο κεφάλι του αετού, για να σφυρίζουν και να διώχνουν τα κακά πνεύματα. Τέλος, άλλοι σήκωναν ομαδικά τους αετούς, σαν προσευχή στον ουρανό και έψαλλαν ύμνους.
Στην ελληνική αρχαιότητα, τον 4ο αιώνα π.Χ., ο μαθηματικός και αρχιμηχανικός Αρχύτας (440-360 π.Χ.), από τον Τάραντα της Νότιας Ιταλίας, καλός φίλος του Πλάτωνα και οπαδός του Πυθαγόρα, χρησιμοποίησε στην αεροδυναμική του τον χαρταετό και λέγεται ότι ήταν ο εφευρέτης του.
Σάββατο 23 Δεκεμβρίου 2023
Παιδαριώδης και Υποκριτική ΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣΥΝΗ!
Του Θανάση Κ.
Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2023
Εξομολογητικό
Του Ρούντι Ρινάλντι
Κυριακή 16 Απριλίου 2023
Οι εικόνες της Αναστάσεως στην Ορθόδοξη Εκκλησία
Αρχικά, η λέξη Ανάσταση (στην αρχαία ελληνική ἀνάστασις) ετυμολογικά προέρχεται από το ἀνίστημι < ἀνά + ἵστημι που σημαίνει έγερση από τον τάφο. Τo γεγονός της Ανάστασης, είναι συνέχεια του γεγονότος του Σταυρού.
Στην Ορθοδοξία και σε όλο τον χριστιανικό κόσμο, σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, η Ανάσταση του Χριστού, αποτελεί το μεγαλύτερο γεγονός μέσα στην ιστορία και γι’ αυτό χαρακτηρίζεται «εορτή εορτών» και «πανήγυρις πανηγύρεων».
Η Ανάσταση θεωρείται ως στάση, εξέγερση, έξοδος και παρουσιάζεται ως η δια του Σταυρού νίκη της ζωής επί του θανάτου. Ο μακαριστός σπουδαίος Ρώσος Θεολόγος Παύλος Ευδοκίμωφ σημειώνει επιγραμματικά: «Η Ανάσταση του Χριστού είναι η νίκη που καταργεί τον θάνατο»[1]. Στο γεγονός αυτό, ο Θεός δίνει στην ψυχή του Χριστού τη δύναμη να ξυπνήσει το σώμα Του από τον ύπνο και να ενωθεί με αυτήν «οὐκ ἦν δυνατὸν κρατεῖσθαι αὐτὸν ὑπ᾽ αὐτοῦ»[2][3]. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο καθηγητής Ιωάννης Καραβιδόπουλος: «Η Ανάσταση του Χριστού δεν υπάγεται στη νομοτέλεια αυτού του κόσμου και συνεπώς δεν είναι απλώς ένα γεγονός τεράστιας ιστορικής σημασίας, αλλά βρίσκεται πάνω από την ιστορία, της δίνει νόημα και την προσανατολίζει προς νέους ορίζοντες, προς ένα καινούργιο κόσμο που είναι τελείως διαφορετικός από τον γνωστό μας κόσμο της φθοράς, του πόνου και του θανάτου.
Η Ανάσταση του Χριστού δηλώνει την αρχή της νέας δημιουργίας, του καινούργιου κόσμου που προσφέρει ο Θεός στην ανθρωπότητα. Κι ο καινούργιος αυτός κόσμος δεν έχει καμιά σχέση με την οσμή της φθοράς, τον τρόμο του θανάτου και τις εχθρικές εκδηλώσεις του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπο, αλλ’ είναι ζωή αγάπης, ζεστασιάς και ελπίδας. Η Ανάστασή του Χριστού είναι μήνυμα ελπίδας και ζωής. Το μήνυμα αυτό με το κήρυγμα της Εκκλησίας απευθύνεται στον άνθρωπο κάθε εποχής και μαρτυρεί την ανεξάντλητη αγάπη του Θεού, ο οποίος, παρά τις θανατηφόρες ενέργειες των ανθρώπων, τους καλεί συνεχώς στη ζωή και στον κόσμο της Αναστάσεως»[4].
Η εικόνα της Αναστάσεως στην Ορθόδοξη Εκκλησία έχει δύο τύπους: Ο ένας είναι η κάθοδος του Χριστού στον Άδη, η «Άδου Κάθοδος» όπως λέει ο αρχιμανδρίτης Συμεών, ηγούμενος της Μονής Μαυροβουνίου στους Τρούλους της Λάρνακας, αγιογράφος και μελετητής της βυζαντινής τέχνης[5]. Ο δεύτερος εικονογραφικός τύπος είναι εκείνος που εικονίζει άλλοτε τον Πέτρο και τον Ιωάννη στο κενό Μνημείο και άλλοτε τον άγγελο που «επί τον λίθο καθήμενος» εμφανίστηκε στις Μυροφόρες[6]. Αργότερα η εικόνα της Αναστάσεως του τύπου αυτού πλουτίστηκε με τις σκηνές της εμφάνισης του Χριστού στη Μαρία Μαγδαληνή (το «Μη μου άπτου») και στις δύο Μαρίες (το «Χαίρε των Μυροφόρων»)[7], οι οποίες γονατιστές προσκύνησαν τον Αναστηθέντα Χριστό[8].
Στην Ορθοδοξία και σε όλο τον χριστιανικό κόσμο, σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, η Ανάσταση του Χριστού, αποτελεί το μεγαλύτερο γεγονός μέσα στην ιστορία και γι’ αυτό χαρακτηρίζεται «εορτή εορτών» και «πανήγυρις πανηγύρεων».
Περιγραφή της εικόνας
Πέμπτη 23 Μαρτίου 2023
24 ΜΑΡΤΙΟΥ 1934 ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΝΕΚΡΟΣ Ο ΛΑΪΚΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ.
*Οδυσσέας Ελύτης: "Ανοιχτά Χαρτιά" (1974)
Απόσπασμα από το κεφάλαιο "Ο Ζωγράφος Θεόφιλος".
Τετάρτη 8 Μαρτίου 2023
Έφυγε ο Λάκης Παπαστάθης...
Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου 2023
Δευτέρα 19 Δεκεμβρίου 2022
Τα πορτρέτα της προσφυγικής μνήμης
Νίκος Βατόπουλος
16.12.2022 • 23:36
Σαν εικονίσματα ενός χρόνου ρευστού, τα πορτρέτα που παραθέτει ο ζωγράφος Απόστολος Ιτσκούδης αφηγούνται βουβές ιστορίες. Είναι ένας εικαστικός βωμός, σαν μια εγκατάσταση οργανωμένη πάνω στο βίωμα του ξεριζωμού και της μετεγκατάστασης, από κοινότητες αρχέγονες στο τόξο της προς δυσμάς μετακίνησης στην αρχαία γη της Θράκης.
«Η ιδέα γεννήθηκε μέσα από μια κουβέντα με ένα φίλο όσον αφορά την αγάπη μου και τη σπουδή πάνω στο πορτρέτο», λέει ο Απόστολος Ιτσκούδης. «Με αφορμή λοιπόν τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή και προερχόμενος ο ίδιος από οικογένεια προσφύγων (Αδριανούπολη – Καραγάτς) ήθελα να κάνω μια δουλειά ως φόρο τιμής, σαν ένα μνημείο γι’ αυτούς τους ανθρώπους».
Σάββατο 1 Οκτωβρίου 2022
O Χρήστος Μποκόρoς για το έργο του Γιάννη Τσαρούχη
Χρήστος Μποκόρος
Ο Χρήστος Μποκόρος μας ξεναγεί στην έκθεση «Γιάννης Τσαρούχης – Εικονογράφηση μιας αυτοβιογραφίας» που παρουσιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη επιχειρώντας την αποκρυπτογράφηση και την ερμηνεία της καλλιτεχνικής πορείας του δημιουργού. Παρουσίασε την ιστορία της ζωγραφικής του Γιάννη Τσαρούχη μέσα από χρονολογικές ενότητες, αναπλάθοντας το περιβάλλον που έζησε και τις επιρροές που δέχθηκε σε όλη την καλλιτεχνική του πορεία.
Μαζί του είναι και η κ. Νίκη Γρυπάρη.
Παρασκευή 25 Μαρτίου 2022
Ο Άη Λαός
Έργο "Ο Άη Λαός" του Θέμη Τσιρώνη.
Ενός τίμιου καλλιτέχνη, ενός ακόμη αυτόχειρα της εποχής των μνημονίων.
ΠΗΓΗ:Αντώνης Ανδρουλιδάκης
Σάββατο 26 Φεβρουαρίου 2022
Παρασκευή 25 Φεβρουαρίου 2022
Γιώργος Κόρδης: Η ελληνική ζωγραφική παράδοση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα - Cognosco Αναζητήσεις
Κυριακή 13 Φεβρουαρίου 2022
Η "Αλλαγή Παραδείγματος" στην Τέχνη | Manos Stefanidis | TEDxLamia
Τρίτη 18 Ιανουαρίου 2022
Ένα μεγάλο παιδί που το έλεγαν Αλέξη ή, ο γενναίος των χρωμάτων
του Μάνου Στεφανίδη | Από την προσωπική σελίδα του στο Fb
Είναι πραγματικά εθνική απώλεια. Πέθανε ο Αλέκος Φασιανός (1935 – 2022).. Ένας μεγάλος της σύγχρονης, ελληνικής ζωγραφικής. Ένας απολογητής της νεοελληνικής ευαισθησίας. Ανάλογος του Γύζη, του Νικολάου Λύτρα, του Παρθένη, του Στέρη, του Παπαλουκά, του Σπυρόπουλου, του Τσαρούχη, του Διαμαντόπουλου. Με τεράστια προσφορά στο χώρο του βιβλίου και της χαρακτικής. Και εντός αλλά και στη Γαλλία.
Είναι πολύ νωρίς ακόμη να αποτιμήσει κανείς το πραγματικό μέγεθος Την τεράστια προσφορά στην νεοελληνική ευαισθησία και αισθητική του Αλέκου Φασιανού. Ενός ονειρικού της εικόνας και ενός λυρικού της ζωγραφικής πράξης που συνδύαζε μαγικά τον πρωτογονισμό και την παιδικότητα με μιαν ενστικτώδη σοφία η οποία μπορούσε να μεταμορφώσει το πιο απλό πράγμα σε μίαν υποβλητική, εικαστική αφήγηση… Ενός τολμηρού των χρωμάτων έως θανάτου! Υπήρξε εξάλλου ο αγαπημένος των ποιητών με κορυφαία παραδείγματα τον Ανδρέα Εμπειρίκο, τον Οδυσσέα Ελύτη και τον Νίκο Καρούζο. Όλοι αυτοί τον έλεγαν Αλέξη!
Ανήκε στους ελάχιστους δημιουργούς που η βαθύτατα Ελληνική τέχνη του μπορούσε να διαβαστεί σε οποιοδήποτε άλλο πολιτιστικό συμφραζόμενο. Μία ζωγραφική αληθινά κοσμοπολίτικη και συγχρόνως απόλυτα προσωπική. Μυθικοί καβαλάρηδες με άνθη στα χέρια, στεφανωμένοι έρωτες, ποιητικά ζευγάρια αγκαλιασμένα έρχονται συγχρόνως από τις αττικές λυκήθους, τις βυζαντινές τοιχογραφίες αλλά και την καρδιά του ευρωπαϊκού μοντερνισμού. Ισότιμα. Ένας Matisse στα καθ’ημάς που δεν αγναντεύει τη θάλασσα από τη Νίκαια αλλά από την Τζιά και που δεύτερο του σπίτι δεν είναι το Λούβρο αλλά το Εθνικό αρχαιολογικό Μουσείο. Αν ίσως ο Teriade και ο Ιόλας, ο Κρίστιαν Ζερβός ή ο Χρήστος Ιωακειμίδης, αν, σκέφτομαι, τον είχαν βοηθήσει λίγο περισσότερο, θα είχε τη διεθνή θέση που του αξίζει. Όμως στην ιστορία της τέχνης και στη μεγάλη δημιουργία ποτέ δεν είναι αργά…
Τετάρτη 27 Οκτωβρίου 2021
Κυριάκος Κατζουράκης (1944 - 2021) - Οι τρυφερές κι οι άγριες νύχτες του κ. Κυριάκου Κατζουράκη
Κυριάκος Κατζουράκης (1944 - 2021)
Οι τρυφερές κι οι άγριες νύχτες του κ. Κυριάκου Κατζουράκη
Δευτέρα 25 Οκτωβρίου 2021
Περί κινηματογράφου και περί Ταρκόφσκυ
Eικονολογική Θεώρηση του Κινηματογράφου
Ποια νομίζετε ότι είναι η θέση του Ταρκόφσκυ στην ιστορία του σύγχρονου κινηματογράφου;
Αν και δεν είμαι ειδικός, νομίζω ότι ο Ταρκόφσκυ κατέχει μια ιδιάζουσα θέση. Μέσα στο σύγχρονο κινηματογράφο, όπου το υπαρξιακό πρόβλημα του ανθρώπου και τα ψυχολογικά προβλήματα και όλη η ψυχολογία του βάθους τίθενται με οξύτητα, ο Ταρκόφσκυ, ο οποίος έχει και τα δύο αυτά στοιχεία (και την ψυχολογία του βάθους και τον υπαρξισμό), προσφέρει ένα ιδιαίτερο στοιχείο. Το ότι δεν τα αφήνει όλα αυτά αυτόνομα αλλά, μέσα από μια σουρρεαλιστική, υπερπραγματική διάσταση που διαπνέει το έργο του, τα χρησιμοποιεί σαν μέσα για να μεταφερθούμε σε μιαν άλλη αντίληψη των πραγμάτων, σε έναν άλλο τρόπο να καταλάβουμε τα πράγματα, σε μιαν άλλη θεώρηση.
Άπ’ αυτή την άποψη νομίζω ότι έχει κάτι πολύ σπουδαίο να πεί, και αυτό κάνει τη θέση του Ταρκόφσκυ στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου ιδιαίτερη και μοναδική. Το ότι δηλαδή μας κατευθύνει σε «υπερπραγματικές» σχέσεις αγάπης και τρόπους ζωής, παρ’ όλο που ξέρει καλά την ψυχολογία και είναι πολύ επηρεασμένος απ’ αυτή. Μάλιστα ξαναγυρνάει συνέχεια σ’ αυτή τη σχέση του ήρωά του με τη μητέρα του και τη γυναίκα του, τις οποίες, πολλές φορές, στον ψυχικό του κόσμο ο ήρωας τις ταυτίζει, ενώ άλλοτε πάλι ζεί συχνά το δράμα μιας λανθασμένης σχέσης προς τη μητέρα ή τη γυναίκα.
Μήπως είναι αυτοβιογραφικά στοιχεία;
Υποθέτουμε ότι μπορεί να είναι και αυτοβιογραφικά, για να τον απασχολούν τόσο πολύ και σε τόσα πολλά έργα. Το βλέπουμε στο «Σολάρις», στον «Καθρέφτη», στο «Στάλκερ» κτλ. Έτσι ο Ταρκόφσκυ έχει πολλά ψυχολογικά στοιχεία, όπως επίσης έχει και τον υπαρξιακό προβληματισμό. Αυτά όλα έχει έναν τρόπο πάντα να τα αναφέρει σε ένα επίπεδο υπερπραγματικό. Δηλαδή έχει την πραγματικότητα με την ψυχολογία την κανονική, αλλά τη στιγμή που κάνει ψυχολογία και δείχνει εσωτερικά προβλήματα, αβύσσους και χάη του ανθρώπου, πετάει και κάποια συμβολικά στοιχεία. Π.χ. στο «Στάλκερ», το κοριτσάκι του «Στάλκερ» («Στάλκερ» σημαίνει ξεναγός, και είναι ο ξεναγος που θα τους οδηγήσει σε μια ζώνη απαγορευμένη, όπου κάτι παράξενο συμβαίνει), το κοριτσάκι αυτού του ανθρώπου είναι κι αυτό ένα σημαδιακό πρόσωπο, το οποίο εισάγει στο έργο ένα στοιχείο σουρρεαλιστικό, κοιτάζει στο τραπέζι ένα ποτήρι και το ποτήρι αρχίζει και κινείται μόνο του. Έτσι χρησιμοποιεί το ποτήρι σαν ένα σύμβολο, ότι υπάρχει και ένας άλλος κόσμος, όπου συμβαίνουν πράγματα που δεν τα εξηγεί η λογική μας. Μέσω του συμβόλου αυτού μας μεταφέρει σε μια ατμόσφαιρα σουρρεαλιστική. Παρόμοια μέσα χρησιμοποιεί και στον «Ρουμπλιώφ», στο διάλογο του ήρωα με το νεκρό Θεοφάνη. Και στο «Σολάρις» με τις εμφανίσεις της νεκρής γυναίκας του ήρωα, και στον τρελό με το κερί στη «Νοσταλγία», και στη Μαρία της «Θυσίας». Αυτός είναι ένας δρόμος για ν’ ανεβάσει τα ψυχολογικά μας προβλήματα σε μια σφαίρα άλλη, ανώτερη, όπου οι προβληματικές σχέσεις μας με τους ανθρώπους τείνουν να γίνουν αιώνιες σχέσεις αγάπης. Έτσι εκφράζει με το βαθύτατο αυτό ανθρώπινο πόθο τη θέληση του ανθρώπου ν’ απελευθερωθεί από δεσμεύσεις που του επιβάλλει ο ντετερμινισμός των ψυχολογικών νόμων.
Κυριακή 24 Οκτωβρίου 2021
ΠΕΡΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙ ΤΑΡΚΟΦΣΚΥ ΣΥΝΕΧΕΙΑ
ΠΕΡΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙ ΤΑΡΚΟΦΣΚΥ ΣΥΝΕΧΕΙΑ
Συνέχεια ΕΙΚΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ
Αν και δεν είμαι ειδικός, νομίζω ότι ο Ταρκόφσκυ κατέχει μια ιδιάζουσα θέση. Μέσα στο σύγχρονο κινηματογράφο, όπου το υπαρξιακό πρόβλημα του ανθρώπου και τα ψυχολογικά προβλήματα και όλη η ψυχολογία του βάθους τίθενται με οξύτητα, ο Ταρκόφσκυ, ο οποίος έχει και τα δύο αυτά στοιχεία (και την ψυχολογία του βάθους και τον υπαρξισμό), προσφέρει ένα ιδιαίτερο στοιχείο. Το ότι δεν τα αφήνει όλα αυτά αυτόνομα αλλά, μέσα από μια σουρρεαλιστική, υπερπραγματική διάσταση που διαπνέει το έργο του, τα χρησιμοποιεί σαν μέσα για να μεταφερθούμε σε μιαν άλλη αντίληψη των πραγμάτων, σε έναν άλλο τρόπο να καταλάβουμε τα πράγματα, σε μιαν άλλη θεώρηση.
Άπ’ αυτή την άποψη νομίζω ότι έχει κάτι πολύ σπουδαίο να πεί, και αυτό κάνει τη θέση του Ταρκόφσκυ στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου ιδιαίτερη και μοναδική. Το ότι δηλαδή μας κατευθύνει σε «υπερπραγματικές» σχέσεις αγάπης και τρόπους ζωής, παρ’ όλο που ξέρει καλά την ψυχολογία και είναι πολύ επηρεασμένος απ’ αυτή. Μάλιστα ξαναγυρνάει συνέχεια σ’ αυτή τη σχέση του ήρωά του με τη μητέρα του και τη γυναίκα του, τις οποίες, πολλές φορές, στον ψυχικό του κόσμο ο ήρωας τις ταυτίζει, ενώ άλλοτε πάλι ζεί συχνά το δράμα μιας λανθασμένης σχέσης προς τη μητέρα ή τη γυναίκα.
Μήπως είναι αυτοβιογραφικά στοιχεία;
Υποθέτουμε ότι μπορεί να είναι και αυτοβιογραφικά, για να τον απασχολούν τόσο πολύ και σε τόσα πολλά έργα. Το βλέπουμε στο «Σολάρις», στον «Καθρέφτη», στο «Στάλκερ» κτλ. Έτσι ο Ταρκόφσκυ έχει πολλά ψυχολογικά στοιχεία, όπως επίσης έχει και τον υπαρξιακό προβληματισμό. Αυτά όλα έχει έναν τρόπο πάντα να τα αναφέρει σε ένα επίπεδο υπερπραγματικό. Δηλαδή έχει την πραγματικότητα με την ψυχολογία την κανονική, αλλά τη στιγμή που κάνει ψυχολογία και δείχνει εσωτερικά προβλήματα, αβύσσους και χάη του ανθρώπου, πετάει και κάποια συμβολικά στοιχεία. Π.χ. στο «Στάλκερ», το κοριτσάκι του «Στάλκερ» («Στάλκερ» σημαίνει ξεναγός, και είναι ο ξεναγος που θα τους οδηγήσει σε μια ζώνη απαγορευμένη, όπου κάτι παράξενο συμβαίνει), το κοριτσάκι αυτού του ανθρώπου είναι κι αυτό ένα σημαδιακό πρόσωπο, το οποίο εισάγει στο έργο ένα στοιχείο σουρρεαλιστικό, κοιτάζει στο τραπέζι ένα ποτήρι και το ποτήρι αρχίζει και κινείται μόνο του. Έτσι χρησιμοποιεί το ποτήρι σαν ένα σύμβολο, ότι υπάρχει και ένας άλλος κόσμος, όπου συμβαίνουν πράγματα που δεν τα εξηγεί η λογική μας. Μέσω του συμβόλου αυτού μας μεταφέρει σε μια ατμόσφαιρα σουρρεαλιστική. Παρόμοια μέσα χρησιμοποιεί και στον «Ρουμπλιώφ», στο διάλογο του ήρωα με το νεκρό Θεοφάνη. Και στο «Σολάρις» με τις εμφανίσεις της νεκρής γυναίκας του ήρωα, και στον τρελό με το κερί στη «Νοσταλγία», και στη Μαρία της «Θυσίας». Αυτός είναι ένας δρόμος για ν’ ανεβάσει τα ψυχολογικά μας προβλήματα σε μια σφαίρα άλλη, ανώτερη, όπου οι προβληματικές σχέσεις μας με τους ανθρώπους τείνουν να γίνουν αιώνιες σχέσεις αγάπης. Έτσι εκφράζει με το βαθύτατο αυτό ανθρώπινο πόθο τη θέληση του ανθρώπου ν’ απελευθερωθεί από δεσμεύσεις που του επιβάλλει ο ντετερμινισμός των ψυχολογικών νόμων.
Ως «ανώτερη, υπερπραγματική σφαίρα» εννοείτε τη θρησκευτική;
Προς το παρόν δεν την ονομάζω θρησκευτική. Θα απέφευγα έναν τέτοιο χαρακτηρισμό και θα έμενα στο «υπερπραγματική». Αλλά ας πώ και ένα άλλο παράδειγμα: Στο «Σολάρις» παρουσιάζει από κάποιο διαστημικό σταθμό να φαίνεται σε φανταστικό πλανήτη μια θάλασσα που κάνει κάτι μυστήρια κύματα και από εκεί βγαίνει ένα μωρό που ξαναχάνεται. Νά, άλλο σουρρεαλιστικό θέμα. Λοιπόν εκεί παρουσιάζει μια νησίδα που είναι το σπίτι του πατέρα του και επιστρέφει στο σπίτι του πατέρα του τελικά, αφού ξαναζεί στο διάστημα, με την αλλαγή του χρόνου, κάποιες στιγμές με τη γυναίκα του, η οποία έχει πεθάνει (κι όμως εκεί και οι νεκροί ξαναζούν). Πάλι στοιχεία σουρρεαλιστικά. Στο τέλος γυρνά στο σπίτι που είναι ο πατέρας και τον περιμένει και φαίνονται τα πόδια του πατέρα και γονατίζει στα πόδια του, ενώ ο πατέρας τον αγκαλιάζει. Είναι βέβαια μιά παραπομπή στη βιβλική παραβολή της επιστροφής του Άσώτου. Εκεί μπορούμε να πούμε ότι έχουμε ένα καθαρά θρησκευτικό στοιχείο, που παρεμβάλλεται συμβολικά (γιατί είναι ένα σύμβολο το σπίτι και η επιστροφή στο σπίτιτου, στον πατέρα), αλλά κι αυτό μέσα από έναν καθαρά σουρρεαλιστικό χειρισμό. Το ότι δηλαδή βάζει ένα αστέρι και ότι σ’ αυτό το αστέρι συμβαίνουν περίεργα πράγματα, όλα αυτά είναι σουρρεαλιστικά στοιχεία.